Жаңа ипотекалық бағдарламаны енгізу бағаның алыпсатарлық өсуіне әкелуі мүмкін, бірақ үй сатып алу-сату мәмілелерінің санына әсер етпейді. Бұл пікірді LS-ке риэлторлар қауымдастығының президенті Александр Пак айтты.
Ол президент жариялаған тұрғын үй бағдарламасының салымшылар мен қаржыландыру көлеміне қатысты шектеулері бар екенін түсіндірді. Бүгін бағдарламаға бөлінетін сома – 12 мың несиеге 300 млрд теңге. Сарапшының бағалауы бойынша, бұл тұрғын үй сатып алу-сату нарығының небәрі 2,5%-ын құрайды. Егер барлық аймақтарға бөлінсе, айына шамамен 50 мәміле болады. Пак Жамбыл облысын мысалға келтірді, онда ең белсенді сатылымдар байқалмайды, бірақ бұл ретте айына 1 мың сатып алу жүргізіледі (70% – пәтер, 30% – жеке).
"Кез-келген бағдарлама бағаға әсер етуі үшін ол 20-30% алуы керек. Дәл осы бастама бүкіл нарықтың 2,5% құрайды. Сондықтан ұзақ мерзімді перспективада мәмілелердің ұлғаюына әсері болмайды. Адамдар жаңалықты оқығаннан кейін бір сәтте құнын көтеретін психологиялық сәт бар. Меншік иесінің сәйкестігіне байланысты өсу 10%-дан 50%-ға дейін болуы мүмкін, бұл орташа есеппен 20-25%. Бірақ 1,5-2 айдан кейін сатып алушылар болмайтындығына байланысты бәрі тынышталады, бағалар бұрынғы көрсеткіштерге оралады", – деп түсіндірді Пак.
Ол бұл адамдардың ипотека шарттарын мұқият оқымауымен байланысты екенін атап өтті. Олар бағдарламаның 7% болатынын көріп, жарнамаларды өзгерте бастайды. Бірақ сатылымның болмауына себеп болатын шектеу шарттары бар.
Тіпті "Отау" бағдарламасы бойынша өңірлерде шектеулерге байланысты 18 млн теңгеге дейін жақсы ұсыныс табу қиын, деп түсіндірді сарапшы. Бұл ұсыныстың құнын тежейді. Жаңа бағдарламада да солай болады.
"Нарыққа бір нәрсе әсер етуі үшін оның 20%-ын алуы керек. Ал бұл үшін 3 трлн теңге қажет. Бірақ бұл бюджет үшін үлкен сома", – деп түйіндеді сарапшы.
Өткен аптада президент Қасым-Жомарт Тоқаев 7%-дан аспайтын мөлшерлемемен жаңа ипотекалық бағдарламаны іске қосуды тапсырды. Министрлер кабинетінің мәліметінше, 300 млрд теңгеге ипотекалық қарыз көлемімен бірге банкпен бірлескен бағдарламаға жұмыс істейтін жастар, жас отбасылар, тұрғын үй төлемдерін алушылар, банк салымшылары, моноқалалардың, аудан орталықтары мен ауылдық елді мекендердің тұрғындары, оның ішінде тұрғын үйге кезекте тұрғандар қатыса алады.
Алғашқы болып жаңа бағдарлама есебінен 12 мың мұқтаж отбасын қосымша тұрғын үймен қамтамасыз ету жоспарлануда.